Met een – wild – dier op de foto

Of toch maar niet? Vandaag, op wereld dierendag, mag dit onderwerp ook even in de schijnwerpers staan. Want…wilde dieren zijn namelijk géén tamme dieren. En nog een stap verder, wilde dieren zijn ook geen mensen. Al zijn er zeker de nodige overeenkomsten te vinden, net zoals verschillen. Wilde dieren moet je niet als mensen behandelen en benaderen. Zo is het maken van selfies typisch iets wat wij leuk vinden. Maar vinden dieren dat wel?

 

Animal privacy

Privacy staat hoog op de agenda bij diverse organisaties. Zeker na de introductie van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) sinds vorig jaar mei. Wij – mensen – moeten om toestemming vragen aan een ander of ze bv op de foto willen en of deze online gezet mag worden. En als we dat nu eens uitbreiden: mogen wilde dieren wel op de foto? Hoe vragen we hen toestemming? Bij dieren zal het verspreiden van dier-gegevens en foto’s veel minder een rol spelen, althans voor hen als dieren onder elkaar. Maar wanneer we naar mens-dier interacties kunnen speelt het wel degelijk een rol hoe we met dier-gegevens omgaan. Denk bijvoorbeeld aan het doorspelen van locatiegegevens waar wolven(welpjes) te vinden zijn. Gelukkig wordt dat grotendeels voorkomen. En terecht, juist om te voorkomen dan mensen massaal op zoek gaan naar hen. En dat zoeken naar toenadering, dat speelt ook bij wildlife-selfies: niet het product zelf (de foto in dit geval) is waar het om draait, maar het proces van het maken van een wildlife-selfie.

 

Gevaarlijke selfies 

Het maken van wildlife-selfies is een steeds groter probleem aan het worden. Tijdens een conferentie in Nieuw-Zeeland was dit dan ook onderwerp van gesprek. Wildlife-selfies doen namelijk meer kwaad dan goed bij diverse wilde dieren. Zo kunnen ze enorm gestressed raken van het felle licht van de huidige mobiele telefoons. Ook het geluid dat de vele mensen nabij de dieren maken en het geflitst van alle camera’s hebben vaak een negatief effect op wilde dieren. Daarnaast zijn er ook lange termijn effecten en speelt de vraag: hoe wild is ons wild nog? Wanneer wij steeds dichter bij ze komen, raken ze ook aan ons gewend. Vervolgens is het niet vreemd dat ze over een tijd ook steeds dichterbij ons, in ‘onze’ omgeving komen. Alleen, dat willen we helemaal niet. Misschien zie je al die verschijnselen en veranderingen in gedrag niet direct, maar we staan er vaak niet bij stil dat een ‘simpele selfie’ zo’n effect kan hebben. Dieren zijn immer geen objecten, maar wezens die ook de omgeving in zich opnemen via diverse zintuigen, vaak andere dan wij. Veel grotere (zoog)dieren (waar toch de meeste selfies van gemaakt worden, want wie staat er op een selfie met een mestkever?) zullen uiteindelijk hun gedrag veranderen op basis van een zich veranderende omgeving.

 

Een gave shot doet volgen…

Het resultaat van zo’n selfie kan vervolgens ook nadelige gevolgen hebben. Een foto is maar een ‘platte opname’. Daarmee bedoel ik dat de context volledig ontbreekt. En die context is wel belangrijk. Want anderen willen vervolgens ook net zo’n foto, of nog gekker of extremer! Sommige foto’s zijn genomen door onderzoekers of beheerders die al jaren onderzoek doen naar bepaalde groepen wilde dieren. Of ze maken een foto bij het plaatsen van een GPS-collar of andere maatregel, zoals een terugkerende ‘health check’, zoals bij de pinguïns uit dit artikel. Wanneer zo’n foto – zonder context – op het World Wide Web gezet wordt, kan dat wel aanleiding geven voor een toerist die even langs komt en een selfie wil maken met een tijger. Want een gave foto doet volgen…

Bewustwording

Het is dus hoog tijd voor bewustwording onder mensen hoe ze smart met hun smartphone omgaan wanneer ze in contact komen met wilde dieren. Dit betreffen ook studenten, diverse onderzoekers en beheerders. Ook die groep moet heel bewust zijn hoe en of ze selfies maken en hoe deze vervolgens de wereld in slingeren en daarbij dus bewust zijn van eventuele consequenties. Een grotere groep zijn echter de toeristen en recreanten. Velen zijn inmiddels zo ver afgedwaald van de natuur om ons heen dat we niet meer beseffen hoe daarmee om te gaan. Vooral niet met wilde dieren. Een consequentie kan zijn dat je dan dus aangevallen wordt door het dier wat je zo graag op de foto had willen zetten (een voorbeeld vind je hier). Wanneer je toch een foto wilt maken van wilde dieren, of een zogenaamde wildlife-selfie, zorg er dan minimaal voor dat er geen contact is tussen jou en het dier en dat heel duidelijk is dat het dier niet aan een ketting zit of in gevangenschap leeft. En daarmee kom ik meteen bij een laatste punt:

 

Vrijheid respecteren

Zoals eerder gezegd, wilde dieren zijn geen tamme dieren. Het grote verschil zit hem erin dat wilde dieren ook een bepaalde noodzaak tot ruimte en vrijheid en afstand nodig hebben. Wij moeten ze dat ook gunnen en niet hun ruimte alsmaar – letterlijk en figuurlijk – in willen nemen. Dit blijkt ook duidelijk uit het voorval in Yellowstone deze zomer, waarbij een 9-jarig meisje door een bizon de lucht in gegooid werd, doordat zij en anderen te dichtbij stonden. Wij vinden het ook niet prettig als er iemand op je af komt lopen en op 5 cm afstand een gesprek met je gaat aanknopen of spontaan een selfie met je maakt. Toch?! Ik deel dan ook de mening van Professor Philip Seddon uit het artikel:

We’re losing respect for wildlife, we don’t understand the wild at all.”

En juist dat kan veranderen. Wij zijn toch slim genoeg om ons gedrag te kunnen veranderen en te leren van anderen? Dus ook van dieren. En zo met ze te leren samenleven. En laat dat nu net zijn waar ik me voor inzet door middel van lezingen en workshops.