Trans-species: wat is dat nu weer?
Trans-species zou letterlijk vertaald kunnen worden als ‘over soorten heen’. Maar dat klinkt niet lekker en zegt ook heel weinig. ‘Tussen soorten onderling’, dat komt wel in de richting. Nu mist alleen nog een ‘holistisch’ stukje. Dat betekent dat wanneer je soort A en soort B allebei in een aparte cirkel zet ook een cirkel trekt om die twee cirkeltjes heen. Kortom: ‘over soorten heen’.
Nog te abstract
Maar wat is het nu eigenlijk? Laat ik dat maar in wat meer woorden uitdrukken.
Het gebruik van het woord ‘trans-species’ staat tegenover het gebruik van het woord ‘species barrier’. Praktijken die focussen op de zogenaamde ‘species barrier’ zetten letterlijk soorten, waaronder mensen, naast elkaar. Dus mens naast dier. Je kunt denken, wat maakt zo’n woordkeuze nu toch helemaal uit? Je kunt zo’n 
woordgebruik vergelijken met woordkeuzes als: gaan we het hebben over conflicten tussen mensen en wilde dieren, of gaan we het hebben over mogelijke manieren waarop beiden met elkaar kunnen samenleven? Het lijkt een subtiel verschil, maar toch ligt de nadruk anders en je krijgt er andere ideeën bij. Bij het eerste duikel je meteen met je gedachten in het negatieve: ‘o ja er zijn mogelijke conflicten, die moeten we voorkomen of meteen oplossen!’. Bij de tweede manier ga je juist constructief nadenken over mogelijkheden om samen te leven met wilde dieren: ‘hoe kunnen we tot oplossingen komen die zowel ok zijn voor mens als dier?’ Met deze laatste insteek voorkom je dat je verzand in een wij-zij standpunt.
Wat het vooral niet is
Met trans-species doel ik in ieder geval niet op mensen die zich als wolf gaan gedragen, of mensen die in het bos gaan leven om één te worden met het bos of met de natuur in het algemeen, of mensen die zich gedeeltelijk operatief laten transformeren tot een reptiel. Daar ben ik toch echt veel te ‘down to earth’ voor en dat gaat voor mij een brug te ver. Laat de reptielen voor wat ze zijn, laat mensen zoals ze zijn, maar probeer elkaar te ‘begrijpen’ middels bijvoorbeeld ‘trans-species communication’ (daarover zo meer).
Dus…
Transspecies dus, dat gaat er dan over dat je zowel de perspectieven van verschillende mensen als de perspectieven van – in mijn geval vooral – wilde dieren meeneemt om inzicht te krijgen wat ergens aan de hand is en wat mogelijke oplossingen zijn om samenlevingsvormen te kunnen vinden. Daarbij benadruk je de interacties en diverse relaties tussen beiden. En je probeert beiden te begrijpen alvorens tot concrete maatregelen over te gaan. Dit is ook wat wetenschapper Gay Bradshaw omschrijft. Om een vooroordeel meteen de wereld uit te helpen, dit idee van trans-species gaat er niet vanuit dat mens en dier hetzelfde zijn. Want dat zijn we immers niet. We zijn verschillend èn we hebben overeenkomsten met diverse dieren (meer dan we tot nu toe beseffen, om even Frans de Waal aan te halen).
Trans-species communicatie
Waar je dan ook concreet aan kunt denken bij dit hele idee van trans-species, is bijvoorbeeld trans-species communicatie. Zoals dat beren niet tegen de geur van ammoniak kunnen. Wanneer je dan juist deze geur van ammoniak als afweermechanisme bij je huis gebruikt, zul je geen onwelkome beren in je huis aantreffen. Of, zoals recent in het nieuws is geweest, denk aan de overlast van steenmarters die kabels van je auto doorknagen. Die overlast kun je bestrijden door het doden van de ‘overlast gevende’ dieren. Maar, dat is een te simpele gedachtegang, laat staan of het alles oplost. Eén van de oplossingen is de zogenaamde ‘mardersicher’ , een (stroom)apparaatje dat je in je auto kunt plaatsen. Of plaats gaas onder je auto wanneer je hem ergens geparkeerd hebt. Dat werkt namelijk ook. De steenmarter zal uitwijken.
Lastige vertaling
Trans-species dus. Mocht iemand een geniale ingeving hebben om het woord ‘trans-species’ naar het Nederlands te vertalen en het klinkt ook nog eens fijn, laat het me weten!